مکعّب تقابل: روابط میان قضایای معدوله

author

  • اسداللّه فلّاحی استادیار مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
Abstract:

برخی از منطق‌دانان معاصر روشی نو و ساده برای استنتاج‌های منطقی ابداع کرده و هم? استدلال‌های مباشر را به دو قاعد? عکس‌مستوی و نقض‌محمول فروکاسته‌اند. یکی از ایشان، رضا اکبری، محصورات چهارگان? مشهور را به 32 محصوره گسترش داده است: 4 گزار? محصلة‌الطرفین مشهور، 4 گزار? معدولة‌الطرفین، 4 گزار? معدولة‌الموضوع، 4 گزار? معدولة‌المحمول، و همین 16 گزاره با جابه‌جا کردن «الف» و «ب» در هم? آن‌ها. اکبری، همچنین، برخی از روابط میان این 32 محصوره را بیان کرده است، مانند مربع تقابل، عکس‌مستوی، عکس ‌نقیض، انواع نقض (نقض‌موضوع، نقض‌محمول، نقض‌طرفین) و دو رابط? جدید به نام‌های «عکس‌نقیض موضوع» و «نامعلوم». در این مقاله نشان می‌دهیم که این محصورات 32 گانه، چهار به چهار، با هم هم‌ارز هستند و بنابراین، می‌توان این 32 محصوره را به 8 محصوره (یا به 8 دست? چهارتایی) فروکاست و روابط را به شش دست? ساد? زیر تقلیل داد: تلازم، لزوم، منع جمع، منع خلو، انفصال حقیقی و هیچ کدام. با این کار، پیچیدگی‌های نظریّه را کاهش می‌دهیم و روابط میان 8 دسته را به سادگی و زیبایی در مکعبی شبیه «مربع تقابل» که آن را «مکعب تقابل» می‌نامیم به نمایش می‌گذاریم و اثبات می‌کنیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

قضیه معدوله و محصله

یکی از بحثهای منطق ارسطوئی تقسیم قضیه به معدوله و محصله ، و نیز تقسیم لفظ به معدول و محصل است. بحثی دیگر که از از ارسطو تا امروز مطرح است، گفتگو درباره ملکه و عدم است. نویسنده در این مقاله در صدد اثبات این مدعا است که در کتب منطقی – از ترجمه کتاب ارسطو گرفته تا کتب منطقی خیر – در هر سه مورد اشتباه رخ نموده است. بدین معنی که علاوه بر خلط اصطلاحات ارسطو با اصطلاحات رایج در کتابهای منطقی، مسلمانا...

full text

بحران شناسی فرهنگی روابط بین الملل در سال 2016، بر اساس مدل مکعب بحران هرمان

اگرچه که استیلای طولانی مدت مکتب رئالیسم بر سپهر تئوریک روابط بین الملل و وجود همیشگی سایه شوم جنگ بر سر بشریت که منجر به وقوع جنگهای جهانی، جنگ سرد و درحال حاضر نیز جنگهای نیابتی و مسئله تروریسم شده و جایی برای رسیدگی عمیق به مسائل غیرسیاسی، غیرنظامی و غیرامنیتی در روابط بین الملل باقی نگذاشته است، لیکن این امر نافی نقش و اهمیت فرهنگ و بحرانهای فرهنگی در روابط بین الملل نیست و روابط بین الملل ...

full text

تحلیل دیدگاه غزالی درباره ی تقابل میان منطق و امامت

گرچه غزالی سرسختانه با فلسفه به مخالفت پرداخت اما نه تنها مخالف منطق نبود بلکه فراگیری آن را برای اهل علم ضروری می‌دانست. از نظر او یکی از کارکردهای منطق این بود که جایگزین نظریه امامتی شود که توسط باطنیه عرضه شده بود. القسطاس المستقیم بهترین مصداق این رویکرد است. غزالی در این کتاب مختصر دو کار بدیع انجام می‌دهد: استخراج قواعد منطقی از قرآن و طرح تقابل میان منطق و امامت، ما در مقاله حاضر پس از ...

full text

تعامل و تقابل در روابط خارجی ایران و اتحادیه اروپا

از ابتدای دهه 1980، ایران در روابط بین­الملل خود با بحران­هایی در سطح جهانی روبرو شده است. انقلاب اسلامی از جناح شرقی و جهان کمونیسم طرفداری نمی‌کرد و منافع جهان غرب با انقلاب در منطقه خاورمیانه ناسازگار بود. درنتیجه افزایش تنش‌های بین‌المللی دولت عراق با حمایت برخی از کشورهای بیگانه به مرزهای ایران حمله کرد. قسمت غربی ایران اشغال شد و مناطق نفتی ایران خسارت فراوان دید و بسیاری از شهرهای ایران ...

full text

تطوّر تاریخی قضایای ثلاث

خونجی و پیروان وی، با اثرپذیری از فخر رازی، قضیه محصور را به دو قسم حقیقی و خارجی تقسیم کرده‌اند. ابهری قسم سومی را تحت عنوان «ذهنی» به دو قسم پیش‌گفته اضافه می‌کند. خواجه طوسی و پیروان وی با طرح دیدگاه رقیب به ردّ دیدگاه خونجی می‌پردازند. تحلیل و تبیین تطوّر تاریخی طبقه ‌بندی گزاره حملی به حقیقی، خارجی، و ذهنی مسئله تحقیق حاضر است. در پرتو تحلیل و تبیین تاریخی این تقسیم‌بندی، روشن می شود که در ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 45  issue 1

pages  123- 143

publication date 2012-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023